وضعیت آلودگی یک زمین کشاورزی به برخی فلزات سنگین در حاشیه بزرگراه اراک-قم

Authors

  • آزاده صفادوست استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا
  • زهرا کلاه چی استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا
  • شبنم خالقی دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا
Abstract:

در این پژوهش وضعیت آلودگی و توزیع فلزات سنگین نیکل (Ni)، کادمیم (Cd)، سرب (Pb) و روی (Zn) در خاک حاشیه بزرگراه اراک-قم تحت کشت یونجه بررسی شد. نمونه­های خاک با فواصل 0، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 متر از کنار جاده از دو لایه صفر تا 10 و 10 تا 20 سانتی­متر برداشت شدند. غلظت کل و قابل جذب فلزات سنگین در خاک به عنوان تابعی از فاصله از جاده و عمق خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش فاصله از جاده غلظت کل و قابل جذب فلزات سنگین کاهش معنی­داری داشت که نشان­ می­دهد غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی شدیداً تحت تأثیر حجم ترافیک می­باشد. همچنین مقدار ماده آلی و پ-اچ (pH) خاک با فاصله از جاده کاهش یافت که می­تواند به سبب حضور گیاهان در سطح و تجمع مواد آلی شامل کاغذ، پلاستیک و هیدروکربن­ها (زباله­های دورریخته شده از خودروها) در مسیر جاده باشد. غلظت فلزات سنگین اندازه­گیری شده فراتر از مقدار استاندارد آن­ها (FAO/WHO) در خاک­ها بوده و در عمق صفر تا 10 سانتی­متر بیشتر از عمق 10 تا 20 سانتی­متر مشاهده گردید.  مقدار متوسط غلظت کل فلزات Ni (60/109)، Cd (11/47)، Pb (41/553) و Zn (95/241) بر حسب میلی­گرم بر کیلوگرم به ترتیب Pb> Zn> Ni> Cd تغییر یافت. همچنین خاک منطقه مورد مطالعه از نظر شاخص­های زمین­انباشت و ضریب آلودگی برای عناصر Ni، Cd و Pb دارای آلودگی شدید بود، به طوری­که شاخص زمین­انباشت برای Ni، Cd و Pb به ترتیب برابر با 75/6، 71/6 و 21/4 و شاخص ضریب آلودگی آن­ها به ترتیب برابر با 18/161، 02/157 و 67/27 بود، که نشان می­دهد باید دقت زیادی بر میزان فلزات سنگین در خاک­های کنار جاده انجام شود، چرا که این خاک­ها اغلب تحت کشت گیاهان خوراکی هستند. در یونجه، تجمع بالای فلزات سنگین مشاهده شد و همچنین جذب و ذخیره آن­ها در اندام هوایی بیشتر از ریشه بود. مقادیر میانگین Ni، Cd، Pb و Zn به ترتیب برابر با 44/29، 64/15، 79/5 و 50/10 میلی­گرم بر کیلوگرم در ریشه و 98/47، 77/19، 14/7 و 53/13 میلی­گرم بر کیلوگرم در اندام­های هوایی بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که لازم است مطالعات پیوسته و بیشتری در زمینه تجمع فلزات سنگین و ارزیابی خطرات اکولوژیکی برای حفاظت و مدیریت بهتر مناطق شهری و دیگر اقدامات محیط زیستی انجام گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی آلودگی فلزات سنگین در محصولات گندم (آبی و دیم) در برخی مزارع کشاورزی شهرستان همدان

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین­های کشاورزی باعث نگرانی­های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در برخی از مزارع شهرستان همدان بوده است. روش بررسی: از خاک­های تحت کشت گندم (آبی و دیم) نمونه برداری انجام یافت. نمونه‌های خاک به...

full text

ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین در غبار برخی جاده‌‌های کرج

با رشد سریع شهرنشینی، صنعتی‌شدن شهرها و افزایش انتشار آلودگی از وسایل نقلیه، بحران آلودگی هوا یکی از مشکلات اکولوژیکی شدید در مقیاس جهانی است. با توجه به سهم آلودگی گرد و غبار در افزایش آلودگی هوا، غبار راسب‌شده در اطراف جاده‌ها و خیابان‌های سطح شهر به‌منزلۀ یکی از عوامل ارزیابی میزان آلودگی هوای شهری بررسی شد. با توجه به رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه در کرج و خطرهای ناشی از آلودگی فلزات سنگین ب...

full text

آلودگی خاک¬¬ها و گیاهان پیرامون بزرگراه ارومیه-¬ سلماس به برخی فلزهای سنگین

وسایل نقلیه از راه­های گوناگون موجب آلودگی خاک­ها و گیاهان پیرامون جاده­ها شده و در نهایت این آلودگی­ها به زنجیره غذایی راه می­یابند. هدف از این پژوهش، بررسی آلودگی سرب، کادمیوم، روی و نیکل در خاک­ها و گیاهان حاشیه بزرگراه اصلی مسیر ارومیه- سلماس با بار ترافیکی بالا بود. برای بررسی سطوح آلودگی فلزهای سنگین در خاک از شاخص ژئوانباشت (Igeo) و برای بررسی توانایی جذب همزمان فلزهای مورد مطالعه توسط ه...

full text

ارزیابی وضعیت فلزات سنگین در منطقه‌ی شهرک صنعتی روی زنجان به کمک شاخص بار آلودگی

چکیدهسابقه و هدف: همگام با رشد روزافزون صنعت و فناوری، ورود آلاینده‌های زیست‌محیطی و در صدر آنها فلزات سنگین به خاک‌ها، موجب نگرانی رو به رشد جامعه‌ی جهانی در رابطه با خطرات احتمالی آلودگی خاک شده است. درک الگوی توزیع مکانی آلاینده‌ها و شناسایی عوامل مؤثر بر آن و تعیین منابع احتمالی ایجاد آلودگی، از اساسی‌ترین اهداف مطالعات آلودگی‌های زیست‌محیطی به شمار می‌روند. پژوهش حاضر می‌کوشد تا با مدل‌ساز...

full text

بررسی آلودگی فلزات سنگین در محصولات گندم (آبی و دیم) در برخی مزارع کشاورزی شهرستان همدان

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین­های کشاورزی باعث نگرانی­های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در برخی از مزارع شهرستان همدان بوده است. روش بررسی: از خاک­های تحت کشت گندم (آبی و دیم) نمونه برداری انجام یافت. نمونه های خاک ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 33  issue 3

pages  287- 300

publication date 2019-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023